“...Cho tới nay người lãnh đạo quốc gia, và chính quyền nói chung, có hai vai trò chính, đó là điều hành quốc gia và thể hiện những giá trị đạo đức nền tảng của xã hội...”
Từ ba năm qua, khi cuộc khủng hoảng kinh tế chứng tỏ rõ ràng mức độ trầm trọng của nó, tất cả các cuộc bầu cử tại Châu Âu đều đã đem đến thất bại cho các đảng cầm quyền. Hai cuộc bầu cử ngày chủ nhật 6-5 vừa tại Pháp và Hy Lạp cũng không khác.
Cuộc bầu cử tại Hy Lạp đã gây kinh ngạc về mức độ tàn phá của nó. Ðảng xã hội Pasok cầm quyền đã chỉ được 13% trong khi đảng đối lâp chính, Ðảng Dân Chủ Mới, cũng chỉ được 19%. Cả hai đảng lớn thay nhau cầm quyền từ trước tới nay cộng lại chưa được 1/3 cử tri tín nhiệm. Các đảng cực đoan, tả cũng như hữu, chống tất cả và chống nhau, giành được quá 2/3 số phiếu dù không hề có một dự án chính trị nào ngoài những khẩu hiệu mỵ dân. Hệ thống chính trị Hy Lạp đã sụp đổ. Hy Lạp giống như một con tàu giữa cơn bão nhưng không còn thuyền trưởng và đoàn thủy thủ.
Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đã có thể là một ngoại lệ, nghĩa là có thể được tái cử. Thành tích điều hành đất nước của ông không dở. Trong bốn năm khủng hoảng kinh tế vừa qua, nước Pháp đã có thể chao đảo hơn nếu không có ông. Nhiều cải tổ cơ cấu cần thiết và quan trọng cũng đã được thực hiện. Sarkozy cũng đóng góp giữ vững Liên Hiệp Châu Âu trong cơn sóng gió tài chính. Ông cũng khá thành công trong chính sách đối ngoại, đặc biệt là đã giữ vai trò tích cực nhất trong cố gắng yểm trợ các lực lượng nổi dậy tại Libya, đánh gục chế độ bạo ngược Gaddafi và cho phép làn sóng dân chủ Ả Rập tiếp tục tràn tới.
Tuy vậy Sarkozy đã thất cử. Thất bại của ông chiếu một ánh sáng mới vào tình trạng của thế giới hiện nay. Sarkozy bị bất tín nhiệm vì những sai phạm về đạo đức và nhân cách; những sai phạm này đã khiến ông bị đánh bại bởi François Hollande, một chính khách không nhiều kinh nghiệm chính quyền, không có sức thu hút và cũng không có cả một dự án chính trị đặc sắc. Sarkozy đã thất bại vì nước Pháp đã thay đổi cùng với thế giới. Sarkozy không hề vi phạm luật pháp mà chỉ xúc phạm đến những giá trị đạo đức. Thí dụ như hủy bỏ một cuộc gặp gỡ đã dự trù từ lâu với nhiều tổ chức thiện nguyện để tiếp một cầu thủ bóng đá nổi tiếng; để cho cậu con trai non trẻ chưa tốt nghiệp ứng cử chức chủ tịch hội đồng quản trị khu kinh doanh lớn nhất tại Pháp; trải thảm đỏ đón bạo chúa Gaddafi dù hắn đã tàn sát không biết bao nhiêu người lương thiện vô tội, kể cả đặt bom làm nổ một máy bay Pháp giết chết gần 200 người Pháp để giải trí v.v.
Cho tới nay người lãnh đạo quốc gia, và chính quyền nói chung, có hai vai trò chính, đó là điều hành quốc gia và thể hiện những giá trị đạo đức nền tảng của xã hội. Trong hai vai trò này, vai trò thứ hai bao giờ cũng quan trọng hơn nhưng chưa bao giờ tầm quan trọng áp đảo của nó nổi bật bằng lúc này. Ðó là vì trong một thế giới dân chủ và toàn cầu hóa, vai trò điều hành quốc gia của nhà nước - lấy những quyết định đúng và tạo điều kiện để thực hiện tốt những quyết định đó - đã mất đi rất nhiều trọng lượng. Các quyết định kinh tế-xã hội phần lớn do môi trường quốc tế và khu vực áp đặt, phần còn lại cũng chủ yếu do xã hội dân sự - các công ty và hội đoàn - quyết định. Vai trò của người lãnh đạo vì vậy trước hết là bảo vệ và tăng cường những giá trị nền tảng của xã hội. Sarkozy đã vi phạm các giá trị này và vì thế đã thất bại.
Tất cả các đảng cầm quyền Châu Âu đều đã thua trong các cuộc bầu cử vừa qua vì họ không ứng xử phù hợp với tầm cỡ của những thay đổi. Phong trào toàn cầu hóa có tác dụng hiển nhiên là giảm bớt một cách quan trọng chênh lệch giàu nghèo Bắc-Nam, một phần nhờ tiến bộ của các nước nghèo qua học hỏi những kiến thức và cách tổ chức xã hội của các nước phát triển, nhưng một phần khác cũng do sự chuyển giao của cải qua thị trường. Các nước Châu Âu vì vậy cần những cố gắng rất lớn để cạnh tranh với hàng hóa của những nước đang phát triển với chi phí nhân công rẻ. Họ phải chấp nhận nhiều hy sinh, và những hy sinh này chỉ có thể chấp nhận nếu được phân chia một cách công bằng và được quyết định và thực hiện bởi những người lãnh đạo mà trí tuệ và sự lương thiện, cũng như sự tận tụy khiêm tốn, không thể bị ngờ vực.
Trong bối cảnh thế giới mới, quốc gia phải được quan niệm trước hết như một tình cảm, một không gian liên đới và một đồng thuận xây dựng và chia sẻ một tương lai chung. Ðó là những quốc gia dân chủ với những chính quyền khiêm tốn xuất phát từ sự chọn lựa của những người dân tự do. Ðó là quan niệm duy nhất cho phép các quốc gia tồn tại và cho các chính quyền lý do hiện hữu.
Ðó là thông điệp chính của những cuộc bầu cử vừa qua tại Châu Âu, một thông điệp đúng cho cả thế giới. Kể cả Việt Nam.
Thông Luận
No comments:
Post a Comment