41. Tâm Sở Ganh Tỵ - San Sẻ Những Từ Bi
Tâm Sở Ganh tỵ – Issa cetasika
San Sẻ Những Từ Bi
San Sẻ Những Từ Bi
Ganh tỵ hay ghen tuông thường mang đến sự tức tối, bực bội trong thân và trong tâm. Nhìn thấy người khác thành công và hạnh phúc, người chịu không nổi và nảy sinh tà tư duy như mong ước người đó gặp tai nạn hay phá sản cho rồi. Đây là một trạng thái của ích kỷ hay sự vắng bóng của tâm hỷ, tức là không biết vui vẻ hay hạnh phúc với hạnh phúc của người. Sự bực tức khiến người đau khổ vì tràn ngập sự ganh ghét, không thích hay căm giận thành tựu của người khác. Anh em trong nhà còn có sự ganh tỵ, nói chi đến bạn bè, đồng nghiệp hay đối thủ cạnh tranh trên thương trường. Chỉ cần phát khởi tâm hỷ, người có niềm vui với hạnh phúc của người và biết chia sẻ, thông cảm với đau khổ của người, bằng không sẽ ganh tỵ với hạnh phúc của người và hả hê với đau khổ của người. Bên cạnh đó, không chịu chấp nhận và bằng lòng với khả năng hiện có, người bươn chãi quá đáng, cố gắng quá đáng mà không cho phép mình nhìn lại con đường mình đi. Những người thương yêu nhau rất sâu nặng nhưng khi không còn tình cảm nữa thì họ căm thù chất ngất. Máu ghen của Hoạn Thư không phải bà có loại máu như vậy mà chỉ đau đớn khi thấy người khác đẹp hơn mình, đàn hát hay hơn mình và nhìn Thúc Sinh say mê như điếu đổ. Cảm giác không bằng thiên hạ, người ganh tỵ, so đo, phân bì và lúc không đạt được, người mặc cảm hay tự ti. Nhìn người khác tiến bộ, người ghen ghét vô bờ và thấy người tụt hậu hay gặp thiên tai, người khoái chí. Đây là tâm lý tiêu cực vì người xấu xa hơn bao giờ hết. Nếu biết nhường nhịn chút xíu, ai muốn thắng xin nhường cho người thắng, vì họ không phải thắng hoài, nhưng thắng trên con đường danh vọng có phải là thắng không, hay đến lúc nào đó nhiều bế tắc xuất hiện. Người thành công và hạnh phúc vì biết cách thành công và hạnh phúc, vậy nên học hỏi và lắng nghe để biết cách thực tập, còn ngồi đó ganh tỵ, để tâm phán xét và sân hận bủa vây, người tự xây ngục tù cho mình. Vui với cái vui của người là nhiệm vụ của người phụng sự vì phụng sự là đem cái vui cho người nên người có vui, người phụng sự mới thành công.
 |
Nếu suy nghĩ tại sao người dễ chịu còn mình thì không. Nhưng người kia có bắt mình không dễ chịu đâu, chỉ tại mình chọn lấy điều không dễ chịu. Hai người bạn cùng học một lớp nhưng hồi nào tới giờ bạn A được mọi người chú ý, được cô giáo thương hay mọi người kính trọng. Ngày nọ, bạn B học hành vượt trội, thành tích nhiều hơn, bạn A cảm thấy mình bị lu mờ nên dùng nhiều lời chỉ trích bạn B trong khi bạn B chỉ mỉm cười và im lặng. Bạn B có bắt bạn A làm thế đâu, vậy mà A cứ nghĩ B chính là đối tượng làm cho mình khổ đau và tìm mọi cách hạ phẩm giá của B. Nếu A không chìm đắm trong những lời khen và lo học thì sẽ tiếp tục thành công và có thêm một người bạn thành công nữa, có phải có nhiều niềm vui hay không. Nhiều người bạn học giỏi, mình là người may mắn vì sống trong môi trường biết học biết làm việc, vậy mà không chịu tận hưởng, để cho những hạt giống ganh tỵ làm chủ, mình làm khổ mình, vậy còn trách móc ai nữa. Hơn nữa, người mà mình ghen tỵ, có ai xa lạ đâu, đó là người bạn của mình nên thành công của bạn cũng là thành công của mình, nên học cách tự hào về bạn, như vậy đời sống vui hơn nhiều. Ganh tỵ nguy hiểm như vậy, không chỉ làm mình mất đi một người bạn mà còn mất đi chính mình, người khác xa lánh không muốn chơi chung với mình, mình trở nên cô độc và tội nghiệp. Tâm ganh tỵ nếu không làm cho êm dịu sẽ gây tội ác lúc nào không hay vì nó cứ ngấm ngầm, ăn không được, ngủ cũng không yên và có khi rơi vào hành vi sai trái, có hối cũng không kịp. Ganh tỵ dễ xuất hiện ở nhiều người đam mê danh vọng, chủ nghĩa tiêu thụ và đề cao bản ngã. Tích lũy ganh tỵ ngày càng nhiều, người càng đau khổ vô cùng và đánh mất mình rất nhanh. Nghiệp bất thiện sẽ được suy tính và hoàn toàn không biết mình đang tạo nghiệp. Người chọc ghẹo hay quấy rối các nhà sư, dù không ác ý, chỉ giỡn cho vui, nhưng không biết là mình đang tạo nghiệp xấu vì khi giữ giới lời nói nhảm nhí cũng không được nói. Vì vậy, phải cẩn thận mới được, một nghiệp nhỏ cũng không nên tạo như ganh tỵ nhỏ cũng không nên có. Người thích được khen và nếu người khác được khen thì khó chịu lắm. Tâm ích kỷ xui khiến mình ghen tỵ và khi ghen tỵ nổi lên, nhìn ai mình cũng thấy ghét hết, mặc dù người đó chẳng làm gì mình.
Chấp vào bản ngã hay cái tôi, người không màng đến bản ngã và cái tôi của kẻ khác, đồng thời cho rằng quan điểm của mình là chân lý bất di bất dịch. Ai nói động tới hay ai nói hay hơn là nhảy dựng như con ngựa bất kham. Ngày xưa khi người điều khiển ngựa lần đầu tiên ngồi trên lưng ngựa thì con ngựa đó không cho cưỡi, nó nhảy thật cao hất tung người cưỡi xuống đất. Chỉ khi nào người cưỡi án ngự được trên lưng, tính bất kham của nó mới được điều phục. Mình cũng vậy, mình có tính bất kham, nỏng nảy, khó chịu, dữ dằn, thậm chí có người tự hào về tính nóng nảy đó. Nếu ai đó nói, sao bạn nóng tính quá vậy, tính bất kham nổi lên liền và sần sộ, tôi nóng hồi nào. Giống như người say rượu có bao giờ chịu cho mình đã say đâu trong khi chân nọ xọ chân kia, miệng nói lải nhải và ói mửa tùm lum. Chánh niệm về ganh tỵ để biết dừng lại và phát khởi tâm hỷ. Tập thói quen vui mừng với sự thịnh vượng và hạnh phúc của người khác, bản thân sẽ an lạc và bình thản. Thật kỳ cục nếu đem lòng ganh tỵ với những điều không đáng, thậm chí có người già thích ganh tỵ với trẻ nhỏ mà không dám đập tan cái ngã của mình đi. Mình sẽ thấy khỏe re khi ai kia có niềm vui, và niềm vui đó chắc chắn ảnh hưởng đến mình, mình biết mừng vui, biết chia sẻ. Hạnh phúc thật lớn khi mọi người cùng vui, còn đem hạnh phúc của người khác làm sự bực dọc cho mình, có phải dại dột hay không. Nhận diện và gọi tên cho được tâm ganh tỵ đang phát khởi, mình biết đây là tâm khiến mình mệt mỏi, chán chường, bất lực, cùng lúc đó, năng lượng ganh tỵ giảm dần, đồng thời mình mỉm cười để chia sẻ niềm vui. Không cần tiêu diệt lòng ganh tỵ mà chỉ thực tập cho nó nằm im, không cho nó làm tình làm tội mình. Thực tập tâm hỷ để niềm vui tràn trề, nếu người kia thành công thì mới chỉ có người ấy mừng vui, và khi mình vui nữa, sẽ có nhiều người mừng vui, năng lượng hạnh phúc và vùng không gian hạnh phúc tràn trề hơn.
Kệ Tâm Sở Ganh Tỵ
Ganh tỵ hay ghen tuông - Thường mang đến nỗi buồn
Thêm tức tối, bực bội - Tâm trí dễ phát cuồng.
Thêm tức tối, bực bội - Tâm trí dễ phát cuồng.
Ăn ngủ cũng không được - Thân thể sẽ suy nhược
Phát khởi tâm bất thiện - Làm thế giới đảo điên.
Hãy thực tập tâm hỷ - San sẻ những từ bi
Tập thói quen vui mừng - Buông bỏ đi ích kỷ.
Tập thói quen vui mừng - Buông bỏ đi ích kỷ.
No comments:
Post a Comment